Μενσικόφ, Αλεξάντρ Ντανίλοβιτς

(Aleksandr Danilovich Menshikov, περ. 1670 – Μπερέζοβο 1729). Ρώσος στρατιωτικός και πολιτικός. Αν και ήταν ταπεινής καταγωγής και ολιγογράμματος, ο Μ. εξελίχθηκε σε μία από τις γραφικότερες και πιο αξιοπερίεργες μορφές της ιστορίας της τσαρικής Ρωσίας. Αρχικά εργαζόταν ως ιπποκόμος του Πέτρου A’, με τον οποίο συνδέθηκε με στενή φιλική σχέση και έγινε ο πιο έμπιστος σύμβουλος του. Διακρινόταν από φυσικά χαρίσματα και από μία ιδιαίτερη διαίσθηση όσον αφορούσε τα στρατιωτικά· έτσι, αναδείχθηκε στον πόλεμο εναντίον της Σουηδίας, διατελώντας διαδοχικά διοικητής των Βαλτικών επαρχιών και κόμης της αυτοκρατορίας (1702). Τρία χρόνια αργότερα, πήρε τον τίτλο του πρίγκιπα μετά τη μεγάλη νίκη εναντίον των Σουηδών στο Κάλι, ενώ υπήρξε ο πρώτος κυβερνήτης της Αγίας Πετρούπολης. Ως νικητής στην μεγάλη μάχη της Πολτάβα (1709), πήρε τον βαθμό του στρατάρχη και το 1719 ανέλαβε το υπουργείο Στρατιωτικών. Έφτασε στο αποκορύφωμα της δόξας του κατά την περίοδο της βασιλείας της Αικατερίνης A’, η οποία ήταν σύζυγος του Πέτρου Α’. Σύμφωνα με την επιθυμία του τσάρου, ο Μ. βρισκόταν στο πλευρό της ως προστάτης της, όμως ουσιαστικά εκείνος ασκούσε την ανώτατη εξουσία. Μετά τον θάνατο της τσαρίνας και την άνοδο του Πέτρου Β’ στον θρόνο το 1727, οι αυλικοί συνασπίστηκαν εναντίον του και γρήγορα έχασε την εύνοια του αυτοκράτορα. Εξαιτίας βαρύτατων κατηγοριών εναντίον του, ο Μ. εξορίστηκε μαζί με την οικογένειά του στο Μπερέζοβο της Σιβηρίας και όλη η περιουσία του δημεύτηκε.